Anh Nguyễn Minh Tiến (44 tuổi, tại Tp.HCM) đã chia sẻ về những bất cập gặp phải khi xây nhà từ bản thiết kế xin của người khác:
Vì ngôi nhà cũ quá bé nên năm 2016, vợ chồng tôi quyết định đổi lên nhà to hơn. Mua được mảnh đất 83,7m2 ở quận Gò Vấp, vợ chồng tôi lên kế hoạch xây nhà, trước hết là mẫu thiết kế. Vợ tôi đề nghị thuê công ty chuyên thiết kế và thi công, song tôi không đồng ý. Bởi, từ trước tới nay, những người thân quen của tôi xây nhà đều tự thiết kế, rồi mua nguyên vật liệu, thậm chí, còn làm chung với thợ. Thêm vào đó, tôi lại từng có kinh nghiệm giám sát xây nhà một trệt một lầu và các dãy phòng trọ của người thân nên tự tin là mình có thể làm được.
Theo nhẩm tính của vợ tôi sau khi tham khảo giá tại một số văn phòng tư vấn kiến trúc thì tiền thiết kế cho ngôi nhà 4 tầng, tổng diện tích sàn chừng 280m2 như của chúng tôi rơi vào khoảng 80-90 triệu. Đối với vợ chồng tôi, đây là một khoản chi phí kha khá, thế nên cô ấy cũng không đả động gì đến vấn đề thuê thiết kế nữa.
Còn bản vẽ ngôi nhà 4 tầng, tôi đi xin từ một người quen rồi cùng chủ thầu xây dựng chỉnh sửa một số chi tiết cho phù hợp với mảnh đất nhà mình. Việc làm hồ sơ xin phép xây dựng tôi khoán hết cho chủ thầu thi công. Tôi cũng có điều chỉnh một vài chi tiết nội thất và các không gian chức năng trong quá trình xây dựng để phù hợp với gia đình mình.
Tôi tự đi tìm vật tư nguyên liệu để mua, tự tham gia giám sát thi công để có được ngôi nhà như mong muốn. Tôi chỉ chọn loại vật liệu có giá bình dân vì ngân sách xây nhà chỉ khoảng 1,5 tỷ. Ngôi nhà sau nửa năm hoàn thành đã bị đội lên thành 2 tỷ. Một phần vì vừa xây vừa sửa, một phần vì chúng tôi cũng mua sắm thêm một số đồ nội thất mới.
Nhà xây xong, chuyển vào ở một thời gian tôi đã phải sửa lại vì nhận thấy có một số vấn đề không ổn.
Trước tiên là phòng ngủ của bố mẹ. Căn phòng khá bí vì được đặt ở cuối tầng một, ba mặt đều giáp nhà hàng xóm nên không trổ được cửa sổ, chỉ có một cái quạt thông gió. Không gian ngột ngạt, bố mẹ tôi đều không ngon giấc, nhất là vào những ngày nắng nóng của mùa hè. Lúc này tôi phải đổi phòng cho ông bà lên phòng của đứa con trai, còn cậu con trải phải ngủ tạm ở phòng khách. Ban đầu, phòng của con không có nhà vệ sinh riêng, nhưng khi ông bà chuyển lên, tôi lại phải xây thêm nhà vệ sinh để tiện cho bố mẹ đi vệ sinh ban đêm. Vì thế nên việc chuyển phòng đã kéo theo việc sửa nhà.
Tiếp đến là hướng của ngôi nhà. Ngôi nhà mà tôi xin bản vẽ nằm ở hướng Đông, có mặt tiền khá thoáng nên không gian bên trong nhà rất mát, dù chỉ treo ít cây trên ban công. Còn nhà tôi lại hướng Tây, một vài chậu cây không đủ giảm được sức nóng của mùa hè nên tôi đành phải mua thêm mành về che kín từ trần xuống sàn của mỗi tầng.
Phòng bếp có nhiều chi tiết không hài lòng nhưng anh Tiến không biết phải sửa thế nào.
Ảnh: homedesignersuite.
Bất tiện nhất là căn bếp. Vì muốn nhà đẹp nên tôi đã làm tủ bếp cao sát trần, nhưng vợ tôi mỗi khi lấy hay cất đồ đều phải bắc ghế đứng lên. Nhưng giờ muốn sửa cũng không biết phải sửa thế nào vì hạ thấp xuống sẽ có khoảng trống giữa trần nhà và nóc tủ, khiến không gian rất xấu. Thế nên tôi đành để vậy. Trong khi khu bếp vẫn còn một khoảng khá rộng thì phòng ăn lại hơi chật, khiến mỗi khi nhà có thêm khách đều trở nên rất chật chội.
Sau hai năm ở, tôi đã phải sửa khá nhiều chi tiết trong nhà mà vẫn chưa thấy được ưng ý. Vì tiếc tiền, không thuê thiết kế nhưng kỳ thực tôi không tiết kiệm chút nào, mà lại còn mất thời gian để sửa chữa.
Theo chia sẻ của kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền (Tp.HCM), có khoảng 10-15 % khách hàng đến gặp anh để nhờ "chữa cháy" vì tự thiết kế nhà và nhận thấy sự bất tiện ngay trong quá trình xây thô. Ông nói: "Vì lúc đầu, họ không thấy tổng thể, chỉ nhìn từng không gian nhỏ, đến khi ráp lại mới thấy bất hợp lý".
Vị kiến trúc sư cho rằng, các không gian trong những ngôi nhà được gia chủ tự thiết kế thường không khoa học nên sẽ gây bất tiện cho sinh hoạt. Trong đó, thường có một số lỗi phổ biến như: không gian bí, tối, tỷ lệ giữa các phòng không tương xứng, chỗ quá rộng, nơi lại quá hẹp... Giao thông, công năng đảo lộn.
Ví như, ngôi nhà phố 1 tầng, thông thường, chủ nhà tự làm sẽ xây theo công thức: bố trí phòng khách - phòng ngủ - rồi đến phòng bếp - phòng ăn - nhà vệ sinh. Chính lối thiết kế này đã làm thu hẹp diện tích phòng ngủ để dành không gian cho hành lang từ phòng khách đến bếp. Còn mô hình thiết kế của kiến trúc sư sẽ là phòng khách - khu bếp, phòng ăn, phòng ngủ đặt phía sau, giếng trời nằm ở cuối cùng. Phương án này sẽ giúp ngôi nhà không phải mất một phần diện tích cho hành lang nên phòng ngủ cũng sẽ thoáng, sáng hơn, còn phòng khách - ăn - bếp thì rộng hơn.
Với những khách hàng muốn tiết kiệm tiền thuê thiết kế, thay vì thuê trọn gói (từ bản vẽ mặt bằng, bản vẽ nội thất, thiết kế kết cấu điện nước, các hệ thống kỹ thuật khác, phối cảnh ngoại thất...), kiến trúc sư Truyền khuyên nên thuê vẽ mặt bằng bố trí các công năng phù hợp là tốt nhất.
Còn theo sự quan sát của kiến trúc sư Nguyễn Thanh Tuấn (Tp.HCM), nhiều gia chủ khi xây nhà thường chỉ quan tâm đến yếu tố hình thức mà ít để ý đến các giải pháp thiết kế sao cho phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng và sinh hoạt của gia đình. Thậm chí, có những gia chủ còn bê nguyên cả hình mẫu của ngôi nhà mà họ thích để xây, mà không cần để ý đến hướng, dáng đất, điều kiện thời tiết...
Với những người đến xin kiến trúc sư Tuấn bản vẽ, anh nói: "Tôi sẵn sàng chia sẻ nhưng tôi phải nhắc họ rằng, thực sự họ không thể áp dụng bản vẽ đó vào nhà của họ vì mỗi thiết kế luôn được tính toán để phù hợp với điều kiện cụ thể của một ngôi nhà, từ đặc điểm tự nhiên của khu đất, không gian sống xung quanh đến văn hóa của gia đình đó và quan trọng nhất là ngân sách xây dựng. Một thiết kế nhà vì thế chỉ để dành cho đúng chủ nhân ngôi nhà ấy".
